فشار خون حاملگی یک پدیده شناخته شده است. فشار خون نیرویی است که خون به دیواره های رگ وارد می کند. قلب خون را به شریان ها، که خون را در بدن حمل می کنند، پمپ می کند. فشار خون بالا، هیپرتانسیون نیز نامیده می شود، به این معنی که فشار در شریان ها بیش از حد نرمال باشد.
فشار خون حاملگی چیست؟
فشار خون بالای حاملگی (PIH) – که ممکن است پره-الکامپسی ،توکسمی دیاتوکسمی حاملگی نامیده شود- یکی از عوارض بارداری است که با فشار خون بالا، تورم در اثر احتباس مایع و پروتئین در ادرار مشخص می شود.
فشار خون حاملگی در چه کسانی دیده می شود؟
فشار خون بالا تقریباً در هر یک نفراز ۱۴ زن حامله تظاهر می کند. با اینکه فشار خون بالای حاملگی بیشتر در دوران حاملگی های اول اتفاق می افتد اما در حاملگی های بعدی نیز امکان دارد. همچنین PIH در زنان نوجوان یا بالای ۴۰ سال رایج تر است. بسیاری از اوقات PIH در نیمه دوم حاملگی و اغلب در هفته ی بیستم ایجاد می شود اما می تواند در زمان زایمان یا بلافاصله بعد از زایمان نیز بوجود بیاید.
چه کسانی در معرض فشار خون بالای حاملگی هستند؟
فشار خون بالای حاملگی با احتمال بیشتری در خانمی ایجاد می شود که:
✅ زیر ۲۰ یا بالای ۲۵ سال سن دارد.
✅ سابقه ی فشار خون مزمن دارد.
✅ سابقه ی فشار خون حاملگی دارد.
✅ سابقه ی فشار خون حاملگی در یکی از نزدیکان دارد.
✅ وزن کم یا اضافه وزن دارد.
✅ قبل از حاملگی دیابت داشته باشد.
✅ بیماری سیستم ایمنی داشته باشد، مانند لوپوس یا روماتوئیدآرتریت
✅ بیماری کلیوی داشته باشد.
✅ سابقه ی مصرف الکل، مواد مخدر یا دخانیات داشته باشد.
✅ جنین دو قلو یا سه قلو باشد.
آیا با خطرات فشار خون بالا در بارداری آشنا هستید؟ آیا می دانید بهترین روش برای درمان فشار خون بالا چیست؟ جهت کسب اطلاعات بیشتر بر روی دکمه زیر کلیک کنید
علائم فشار خون حاملگی چیست؟
وزن گرفتن سریع یا ناگهانی، فشار خون بالا، پروتئین در ادرار و تورم ( در دستها، پاها و سر) تورم در دوران حاملگی طبیعی است. اما اگر تورم از بین نرود و با چند تا ازعلائم بالا همراه باشد، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید.
علائم فشار خون بالا در بارداری
سایر علائم فشار خون بالای حاملگی شامل:
# درد شکم
# تغییر در واکنش ها
# لکه در جلوی چشم
# کاهش ادرار یا عدم ادرار
# سرگیجه یا زیاد شدن استفراغ و حالت تهوع
انواع فشار خون بالا در دوران بارداری
بعضی اوقات فشار خون بالا قبل از بارداری وجود دارد. در موارد دیگر ، فشار خون بالا در دوران بارداری ایجاد می شود.
فشارخون حاملگی
زنان مبتلا به فشار خون حاملگی فشار خون بالایی دارند که پس از ۲۰ هفته بارداری ایجاد می شود. پروتئین اضافی در ادرار یا علائم دیگر آسیب دیدگی اعضای بدن وجود ندارد. برخی از زنان با فشارخون حاملگی سرانجام دچار پره اکلامپسی می شوند.
فشار خون مزمن در بارداری
فشار خون مزمن فشار خون بالایی است که قبل از بارداری وجود داشت یا قبل از ۲۰ هفته بارداری رخ می دهد. اما از آنجا که فشار خون بالا معمولاً علائمی ندارد ، تعیین زمان شروع آن دشوار است.
فشارخون مزمن با پره اکلامپسی مایع
این وضعیت در خانمهایی که فشارخون مزمن قبل از بارداری دارند و در بدتر شدن فشار خون و پروتئین بالا در ادرار یا سایر عوارض مربوط به فشار خون ایجاد می شوند ، رخ می دهد.
پره اکلامپسی
پره اکلامپسی هنگامی رخ می دهد که فشار خون بعد از ۲۰ هفته بارداری ایجاد می شود و با علائم آسیب سایر سیستم های اندام از جمله کلیه ها ، کبد ، خون یا مغز همراه است. پره اکلامپسی درمان نشده می تواند منجر به عوارض جدی – حتی کشنده ای برای مادر و نوزاد شود ، از جمله ایجاد تشنج.
تشخیص فشار خون حاملگی چگونه است؟
در دوره ی تست های معمول پیش از تولد، وزنتان افزایش می یابد، فشار خون و پروتئین در ادرار مشاهده می شود. اگر شما علائم فشار خون بالای حاملگی ، مانند موارد بالا را داشته باشید، آزمایش های خون اضافه ممکن است توصیه شود، در صورتی که نتایج غیر طبیعی داشته باشد نشان از فشار خون حاملگی است.
اگر مشکوک به فشار خون بالای حاملگی (PIH) باشیم، ممکن است یک آزمایش بدون استرس برای مشاهده ی جنین انجام شود. در طول آزمایش بدون استرس، یک مبدل اوتراسوند ضربان قلب جنین و یک مبدل فشار ( که مبدل toco نامیده می شود) فعالیت رحم را ضبط می کند.
هر زمانی که احساس می کنید جنین حرکت می کند، یک علامت روی کاغذ گراف ایجاد می کنید که آن ضربان قلب جنین و فعالیت رحم را نشون می دهد. اغلب وقتی جنین حرکت می کند ضربان قلبش افزایش می یابد، دقیقاً مانند زمانی که ورزش می کنید و قلب شما تندتر می زند.
تغییرات مشخص درضربان قلب جنین به عنوان نشانه ای از سلامتی سنجیده می شود. گاهی اوقات یک اوتراسوند اطلاعات بیشتری درباره ی جنین فراهم می کند.
درمان فشار خون بالا در بارداری
اگر فشار خون حاملگی خفیف باشد، می تواند در منزل درمان شود. اگر پزشک شما تشخیص فشار خون حاملگی داده باشد و به شما درمان در منزل را توصیه کرده باشد، به محیط ساکت و استراحت همراه با فعالیت محدود یا استراحت بر پهلوی چپ در تخت خواب احتیاج دارید. اینکه شما در رژیم غذایی و مایعات دریافتی سلامت خود را دنبال کنید و ملاقات های پزشکی زمان بندی شده خود را حفظ کنید، اهمیت دارد.
آگاهی شما از حرکات جنین هر ۳ ساعت یکبار نیز مهم است. هر تغییری را باید فوراً به مراقب سلامت خود گزارش دهید. اگر PIH بدتر شد شما باید در بیمارستانی که بتوانید به سرعت مورد بررسی قرار گیرید، پذیرش شوید.
مراقب سلامت برای حفظ سلامت شما و کودکتان با شما در ارتباط خواهد بود. در موارد شدید، ممکن است لازم باشد نوزاد به دنیا بیاید. فشار خون بالا با دارو درمان می شود و برای جلوگیری از تشنج منیزیوم بصورت داخل وریدی (IV) تزریق می شود.
خطر فشار خون حاملگی چیست؟
PIH می تواند از دریافت کافی خون جفت جلوگیری کند که باعث می شود جنین کم وزن بگیرد. با این وجود این عوارض به ندرت به ندرت اتفاق می افتد، PIH ممکن است باعث موارد زیر شود:
◀ جدایی جفت، یکی از عوارضی که وقتی جفت از دیواره ی رحم کنده می شود، خونریزی مادر وزجر جنین ایجاد می کند.
◀ تشنج مادر
◀ نارسایی کلیوی موقت
◀ مشکلات کبدی
◀ مشکلات انعقادی خون
◀ به دنیا آوردن نوزاد نارس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که هر کدام از موارد زیر را متوجه شدید فوراً به مراقب سلامت خود زنگ بزنید:
◀ وزن گرفتن سریع ( ۵ پوند در ۵ روز)
◀ تورم یا پف در انگشتان دست، پاها، صورت و یا پلک ها
◀ بی حسی در دست ها یا پاها
◀ سردردی که با مصرف استامینوفن (Tylenol) خوب نشود.
◀ درد شکم، بویژه قسمت فوقانی یا در ناحیه ی راست
◀ لکه بینی: نقطه هایی در جلوی چشم که رفع نمی شوند
◀ زنگ زدن در گوش ها
◀ کم شدن تحرک جنین
◀ انقباض رحم
◀ حالت تهوع و استفراغ تسکین ناپذیر
◀ خونریزی واژن
◀ هر علامت دیگری که نگرانی ایجاد کند.
آیا PIH پس از زایمان بهبود می یابد؟
اغلب فشار خون مادران پس از زایمان به حالت عادی باز می گردد. اما گاهی اوقات، فشار خون بالا باقی می ماند که نیازمند دارو درمانی است. مراقبت سلامت شما بعد از زایمان نیز با شما در ارتباط خواهد بود که داروی مناسب را تجویز کند.
دکتر محمد حسین نجفی دکتر متخصص فشار خون در تهران
