خطر ابتلا به مشکلات قلبی پس از تکمیل درمان سرطان برای برخی از بازماندگان سرطان افزایش می یابد. این عوارض جانبی می تواند شامل فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم (آریتمی) یا حتی نارسایی احتقانی قلب باشد. شیمی درمانی یک روش درمان حیاتی برای سرطان است، اما در دوزهای بالا می تواند به قلب آسیب برساند. اما آیا به خاطر عوارض شیمی درمانی روی قلب نباید این روش های درمانی را انجام داد؟ برای دریافت پاسخ این پرسش با ویکی فشار همراه باشید.
ارتباط بین بیماری قلبی و سرطان
در حالی که هیچ ارتباطی بین این بیماری ها وجود ندارد، بین داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان و قلب ارتباط وجود دارد. داروهای متعدد مورد استفاده برای درمان برخی از رایج‌ترین انواع سرطان، مانند سرطان سینه، لوسمی و لنفوم می‌توانند بر عملکرد قلب تأثیر بگذارند. در برخی موارد، این می تواند منجر به نارسایی قلبی، افزایش فشار خون، ضربان قلب سریع و حمله قلبی شود. نتایج تحقیقات نشان داده که آنزیمی به نام NADPH اکسیداز که به طور طبیعی در بدن وجود دارد اما در بیماری افزایش می یابد، نقش مهمی در ایجاد نارسایی قلبی در پاسخ به شیمی درمانی ایفا می کند.
شیمی درمانی و فشار خون بالا
برخی از داروهایی که به منظور درمان سرطان و شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرند می توانند باعث شروع سریع فشار خون بالا شوند. دسته‌ای از داروهای درمان سرطان که بیشتر با افزایش فشار خون مرتبط هستند، داروهای ضد VEGF هستند. فاکتور رشد اندوتلیال عروقی (VEGF) پروتئینی است که تشکیل رگ های خونی کوچک را تحریک می کند. داروهایی که تولید VEGF را متوقف می کنند باعث انسداد جریان خون به تومورها شده و به کوچک شدن یا ریشه کن کردن سرطان کمک می کنند. با این حال، داروها اغلب بر سایر رگ‌های خونی بدن تأثیر می‌گذارند که می‌توانند منجر به فشار خون بالا شوند.
علائم مشکلات قلبی در شیمی درمانی
افرادی که مشکلات قلبی را تجربه می کنند ممکن است این علائم را داشته باشند:
- تنگی نفس
- سبکی سر یا سرگیجه
- ناراحتی یا درد در قفسه سینه
- خستگی
- دست ها و یا پاهای متورم
عوارض داروهای شیمی درمانی روی قلب
یکی از داروهای شیمی درمانی که باعث ایجاد مشکلات قلبی می شود، آدریامایسین است. این دارو سال‌ها مورد استفاده و مطالعه قرار گرفته و خطرات آن بر روی قلب به خوبی شناخته شده است. به طور کلی در صورت نیاز به شیمی درمانی برای سرطان سینه، لنفوم و لوسمی به عنوان اولین خط درمانی در نظر گرفته شده، اما برای درمان سایر سرطان ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. افراد تحت درمان با این دارو، در یک سال اول پس از درمان، در معرض بالاترین خطر ابتلا به عوارض جانبی مرتبط با قلب هستند. اما بخش مشکل این است که اغلب علائم واضحی به دنبال مصرف وجود ندارد، بنابراین ممکن است در مورد بروز آن چندان اطلاعات خاصی نداشته باشید مگر اینکه پزشک آن را در شما بیابد. درمان با آدریامایسین با دو درصد خطر مادام العمر ابتلا به نارسایی قلبی همراه است.
داروی سرطان دیگری که می تواند بر قلب تأثیر بگذارد، هرسپتین است. شناخت این دار حائز اهمیت است زیرا Herceptin برای درمان سرطان سینه، به ویژه در افراد با گیرنده HER2 مثبت مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیب این دو دارو، آدریامایسین و هرسپتین، خطر ابتلا به نارسایی قلبی را ۸ تا ۳۰ درصد افزایش می دهد.
برخی درمان‌های شیمی درمانی مرتبط با فشار خون بالا یا بیماری قلبی عبارتند از:
✔ آنتراسایکلین شیمی درمانی. داروهای آنتراسایکلین که می توانند باعث مشکلات قلبی شوند عبارتند از دانوروبیسین (Cerubidine)، دوکسوروبیسین (Adriamycin، Doxil)، اپی روبیسین (Ellence)، ایداروبیسین (Idamycin) و والروبیسین (Valstar).
✔ سایر داروهای شیمی درمانی. میتوکسانترون (Novantrone) می تواند باعث مشکلات قلبی شود. سیس پلاتین (Platinol) می تواند باعث افزایش شدید فشار خون شود.
✔ پرتودرمانی قفسه سینه. دوزهای بالاتر در مناطق وسیعی از قلب باعث مشکلات قلبی بیشتر می شود. ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی نیز ممکن است خطر آسیب قلبی را افزایش دهد.
✔ برخی از انواع درمان‌های هدفمند. بسیاری از درمان‌های هدفمند مختلف می توانند باعث مشکلات قلبی یا فشار خون بالا شوند. این موارد عبارتند از آکسیتینیب (Inlyta)، بواسیزوماب (Avastin)، داساتینیب (Sprycel)، لاپاتینیب (Tykerb)، پازوپانیب (Votrient)، سورافنیب (Nexavar)، سونیتینیب (Sutent) و تراستوزوماب (Herceptin)
گاهی اوقات، موثرترین گزینه درمان سرطان ممکن است فشار خون بالا یا بیماری قلبی شما را بدتر کند. در مواقع دیگر، ممکن است درمان‌های به همان اندازه مؤثر در دسترس باشد که کمتر بر عروق یا قلب شما تأثیر بگذارد. پزشک به شما کمک می کند تا مزایا و خطرات هر گزینه درمانی را بسنجید.
عوامل خطر مشکلات قلبی ناشی از درمان‌های سرطان
برخی از افراد ممکن است در معرض خطر بیشتری برای مشکلات قلبی باشند، از جمله:
- افراد ۶۰ سال به بالا، کودکان خردسال و زنان
- افراد تحت دریافت دوزهای بالایی از آنتراسایکلین
- افراد تحت پرتودرمانی با دوز بالا در قفسه سینه
- افراد تحت درمان با ترکیبی از آنتراسایکلین ها و پرتودرمانی روی قفسه سینه
- افراد تحت دریافت آنتراسایکلین یا تراستوزوماب با سابقه سیگار کشیدن، فشار خون بالا، دیابت، چاقی یا مشکلات قلبی
- افراد تحت دریافت آنتراسایکلین و سپس تراستوزوماب
در صورت ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری قلبی می‌توان درمان سرطان را انجام داد؟
اگر از قبل به فشار خون بالا یا بیماری قلبی مبتلا باشید، بهتر است قبل از شروع درمان سرطان وضعیت قلبی‌تان با موفقیت مدیریت شود. تیم پزشکی شما یک ارزیابی کامل فیزیکی و قلبی انجام خواهد داد. این ارزیابی وضعیت عروق را از نظر سالم بودن و عملکرد بررسی می کند. این ارزیابی ممکن است شامل بررسی عملکرد قلب باشد.
شیمی درمانی و مدیریت فشار خون بالا یا بیماری قلبی
پزشک فشار خون و سلامت قلب شما را در طول درمان شیمی درمانی تحت نظر خواهد داشت. این نظارت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بررسی منظم فشار خون. پزشک ممکن است فشار خون شما را در طول یک ویزیت بررسی کند. آنها همچنین ممکن است از شما بخواهند که فشار خون خود را در خانه اندازه گیری کنید.
- تست های تصویربرداری. این تست ها قادرند آسیب‌های جدیدی را در قلب یا عروق ناشی از درمان سرطان شناسایی کنند. آنها ممکن است شامل برخی از آزمایش‌هایی باشند که قبل از شروع درمان انجام داده‌اید، مانند اسکن اکو.
شیمی درمانی و مدیریت فشار خون بالا یا تپش قلب پس از آن
پس از تکمیل درمان سرطان، تیم پزشکی شما به نظارت بر سلامت قلب‌تان ادامه خواهند داد. ممکن است نیاز به تنظیم مجدد فشار خون یا داروهای قلبی داشته باشید. به عنوان مثال، گاهی اوقات فشار خون شما ممکن است پس از پایان درمان کاهش یابد که ممکن است به دوز کمتری از داروهای فشار خون بالا نیاز داشته باشید و یا حتی باعث افزایش بیشتر شود.
پزشک شما همچنین ممکن است عملکرد قلب شما را پس از پایان درمان بررسی کند. آنها به دنبال نشانه هایی از بیماری قلبی جدید یا بدتر خواهند بود. دلیل این امر این است که برخی از درمان‌های سرطان که بر قلب شما تأثیر می‌گذارند همیشه فوراً باعث ایجاد مشکل نمی‌شوند. عوارض جانبی طولانی مدت ممکن است ماه ها یا سال ها پس از درمان رخ دهد. ارزیابی و درمان این عوارض جانبی بخش مهمی از مراقبت های زندگی پس از سرطان است.
کلام آخر شیمی درمانی و مشکلات قلبی
همه کسانی که تحت درمان سرطان قرار می گیرند در نتیجه به مشکلات قلبی دچار نمی شوند. خطر ابتلا به این عوارض جانبی در هر بازمانده تحت تأثیر روش های درمانی مختلف، همچنین سلامت قلب و خطر ابتلا به بیماری قلبی گذشته، در طول و بعد از درمان سرطان متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، افراد با سابقه مشکلات قلبی نسبت به افراد سالم معمولاً در معرض خطر بیشتری برای ایجاد شرایط جدید یا بدتر شدن شرایط موجود در هنگام شیمی درمانی هستند.
برای اکثر افراد، مزایای شیمی درمانی بیشتر از خطرات آن است. عارضه جانبی نارسایی قلبی نادر است و تنها در هنگام تجویز دوزهای بالا اتفاق می‌افتد، بنابراین چندان جای نگران کننده‌ای نخواهد بود.
