به نظر امروزه مصرف مشروبات الکلی به بالاترین میزان خود رسیده، بنابراین اهمیت شناخت بیشتر آن را دو چندان می کند. مصرف الکل سبک تا متوسط معمولا بی خطر محسوب شده، اما مصرف بیش از حد آن می تواند خطر ابتلا به چندین بیماری متابولیک از جمله فشار خون بالا را افزایش دهد. اما آیا بین مصرف مشروبات الکلی و فشار خون ارتباطی وجود دارد؟ تغییرات فشار خون بعد مصرف مشروبات الکلی تا چه میزان بوده و احتمال خطرناک بودن آن تا چه حد است؟ برای رسیدن به جواب پرسش های خود با ادامه این پست از ویکی فشار همراه ما باشید.
فشار خون بالا به چه معناست؟
فشار خون، به عبارتی فشار ناشی از عبور جریان خون در رگ های بدن است که در هنگام اندازه گیری نیز به صورت سیستولیک و دیاستولیک در نظر گرفته می شود. فشار سیستولیک به فشار درون رگ های خونی در حالت انقباض قلب و فشار دیاستولیک به پایین‌ترین حالت فشار رگ های خونی در حالت استراحت بین انقباض های قلبی گفته می شود. فشار خون طبیعی کمتر یا مساوی ۱۲ روی ۸ میلی متر جیوه و هر عددی بیشتر از ۱۳ روی ۸ فشار خون بالا در نظر گرفته می شود.
فشار خون بالا یک بیماری بسیار شایع در سراسر جهان بوده، همچنین یکی از دلایل اصلی بیماری های قلبی عروقی به شمار می رود.
تاثیر مشروبات الکلی بر فشار خون
می توان گفت به طرق مختلفی شراب بر فشار خون تاثیر می گذارد.
۱. سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون
مصرف الکل بر سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAAS) بدن اثر می گذارد. به طور دقیق‌تر این سیستم توسط کلیه ها کنترل شده و عملکرد آن تنظیم فشار خون از طریق سه هورمون رنین، آنژیوتانسین و آلدوسترون است.
الکل باعث افزایش سطح هورمون رنین در خون شده که باعث انقباض عروق خونی می شود. این بدان معنی است که قطر رگها کوچکتر می شود. رنین همچنین باعث کاهش میزان مایعات دفعی بدن از طریق ادرار می شود. ترکیب سطح بالاتر مایعات در بدن و عروق خونی کوچکتر، فشار خون را افزایش می دهد.
۲. هورمون وازوپرسین
الکل همچنین میزان وازوپرسین تولید شده در بدن را کاهش می دهد. وازوپرسین یک هورمون ضد ادرار است که با نگه داشتن مایعات در بدن، به طور معمول میزان ادرار کلیه ها را محدود می کند. سرکوب این هورمون باعث تشدید تولید ادرار شده و به کم آبی بدن ختم می شود.
۳. سطح کورتیزول
مکانیسم بالقوه دیگر افزایش سطح کورتیزول است. کورتیزول هورمونی است که پاسخ بدن به استرس همچنین متابولیسم، عملکرد سیستم ایمنی و مسیرهای التهابی را تنظیم می کند.
کورتیزول ترشح کاتکول آمین ها را افزایش می دهد. این مواد شیمیایی در بدن به تنظیم بسیاری از فرآیندها همچنین به حفظ عملکرد بدن کمک می کنند. داشتن سطوح بالای کاتکول آمین ها باعث می شود بدن مایعات کمتری را از طریق ادرار دفع کرده و به دنبال آن وجود مایعات بیشتر در بدن به طور مستقیم سطح فشار خون را افزایش می دهد.
۴. حساسیت بارو رسپتور
الکل همچنین حساسیت بارورسپتور را کاهش می دهد. بارورسپتورها انواعی از گیرنده های موجود در بدن هستند که به تنظیم فشار خون کمک می کنند. دو نوع بارورسپتور وجود دارد: گیرنده های فشار بالا و گیرنده های فشار پایین. هر دوی این گیرنده ها در هنگام کشیده شدن رگ های خونی فعال می شوند.
هنگامی که فشار خون کاهش می یابد، این گیرنده ها کمک می کنند تا میزان کشش رگ های خونی برای افزایش فشار خون به حداقل برسد. به طور مشابه، هنگامی که فشار خون افزایش می یابد، این گیرنده ها کشش دیواره رگ های خونی را افزایش داده تا فشار خون را کاهش دهند.
الکل مانع از تشخیص بارورسپتورهای بدن به کشش رگها و افزایش قطر آنها می‌شود، در نتیجه به افزایش فشار خون منجر می‌شود.
۵. سطح کلسیم خون
مصرف الکل باعث افزایش مقدار کلسیم اتصالی به رگ های خونی می شود. در نتیجه باعث افزایش حساسیت رگ های خونی به ترکیباتی می شود که آنها را منقبض می کند. انقباض عروق خونی باعث افزایش فشار خون می شود.
طبقه بندی مقدار مصرف الکل
مصرف شدید الکل بدین معناست که مردان بیش از چهار نوشیدنی در هر روز یا بیش از ۱۴ نوشیدنی در هفته و زنان بیش از سه نوشیدنی در هر روز یا بیش از ۷ نوشیدنی در هفته مصرف کنند.
افراط در مصرف الکل بدین معناست که مردان در طی ۲ ساعت، پنج یا بیشتر و زنان در طی ۲ ساعت، چهار یا تعداد دفعات بیشتری نوشیدنی الکلی مصرف کنند.
نوشیدن متوسط به این معناست که مردان دو نوشیدنی یا کمتر را در طول روز و زنان یک نوشیدنی یا کمتر را در طی روز مصرف کنند.
داده های اخیر حاکی از آن است که نوشیدن متوسط و زیاد الکل به ایجاد فشار خون بالا در مردان و زنان دامن می زند.
عوارض مصرف الکل بر روی قلب
ارتباط بین مصرف بیش از حد الکل با بیماری های قلبی عروقی، کبدی، عصبی، متابولیک و نئوپلاستیک به خوبی شناخته شده است. در سراسر جهان، CVD یک قاتل اصلی و همچنین مسئول نرخ قابل توجهی از عوارض است. به همین دلیل، بسیاری از دستورالعمل‌ها نشان دهنده این موضوع هستند که هیچ آستانه ایمنی برای مصرف الکل وجود ندارد، اما در بین مصرف کنندگان، مصرف روزانه باید به یک نوشیدنی یا کمتر برای زنان یا دو نوشیدنی یا کمتر برای مردان محدود شود. علاوه بر ارتباط مشروبات الکلی با فشار خون مشکلات مختلف دیگری نیز ممکن است ایجاد شود، از جمله:
- افزایش خطر سکته مغزی
- کاردیومیوپاتی (کشش و افتادگی عضله قلب)
- آریتمی (ریتم غیرطبیعی قلب)
- زوال عقل عروقی ناشی از عدم رسیدن خون کافی به مغز
- بیماری مزمن کلیوی
اگر عضله قلب دچار افتادگی و کشیدگی شده باشد، قادر به پمپاژ مناسب خون در بدن نخواهد بود. در صورت کافی نبودن جریان خون به سایر قسمت های بدن، امکان آسیب رسیدن به اندام ها و بافت ها وجود خواهد داشت. همچنین ممکن است علائمی مانند موارد زیر ایجاد شود:
- مشکلات تنفسی
- خستگی مفرط
- پاهای متورم
- نارسایی قلبی
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
مصرف زیاد و طولانی مدت می توانند باعث تپش قلب بعد از خوردن مشروب شوند. الکل می تواند تپش قلب را خیلی سریع یا نامنظم کند که به این اختلالات ضربان قلب، آریتمی گفته می شود.
مصرف الکل در بیماران قلبی
طبق تحقیقات، مصرف الکل ممکن است بر خواص دیاستولیک بطن چپ، حتی در بیماران غیر الکلی، تأثیر بگذارد. مصرف بیش از ۱۴ نوشیدنی در هفته، خطر نارسایی قلبی را افزایش می دهد. به طوری که بیماران مبتلا به فشار خون که مشروبات بیشتری مصرف می کنند، احتمال آسیب قلبی تاثیر گذار بر عملکرد دیاستولیک قلب در آنان بیشتر است.
از آنجایی که کلیه ها ۰/۱ الکل مصرف شده را دفع می کنند، مسمومیت در این اندام ها مورد انتظار است که می تواند التهاب و آسیب کلیوی را در بیماران مبتلا به فشار خون بالا افزایش دهد.
پیشنهاد مطالعه: آیا فشار خون بالا زنگ خطر ناشی از مشکلات کلیه است؟
مصرف الکل در بیماران دیابتی
مصرف الکل در بیماران دیابتی نشان داده حتی نوشیدن مقادیر متوسط هم می تواند فشار خون را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ افزایش داده و خطر ابتلا به عوارض جدی از جمله حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد.
سوالات رایج درباره مشروبات الکلی و فشار خون
آیا شراب فشار خون را پایین می آورد؟
یک مطالعه در ژورنال قلب و عروق نشان داد هر دو گروه مصرف کنندگان متوسط و بالای الکل، نسبت به عدم مصرف کنندگان الکل به طور قابل توجهی در معرض خطر افزایش فشار خون قرار داشتند. همچنین نتایج حاکی از آن است که تغییرات مربوط به مصرف مشروبات الکلی و فشار خون در مردان بارزتر است.
رفع تپش قلب بعد از خوردن مشروب چگونه است؟
بهتر است از نوشیدن بیش از شش واحد در طی شش ساعت؛ که به عنوان پرنوشی طبقه بندی می شود، خودداری کنید.
آیا امکان درمان افت فشار بعد از مشروب وجود دارد؟
در برخی افراد الکل باعث کاهش فشار خون موقتی می شود. اما این تأثیر تقریباً همیشه کوتاه مدت است. اثر افت فشار خون بعد از مصرف الکل ممکن است به دلیل آزاد شدن چندین ماده مانند اکسید نیتریک یا NO باشد که باعث گشاد شدن عروق خونی و کاهش فشار خون می شود.
