ویزیت آنلاین با دکتر محمدحسین نجفی

علت فشار خون بالا را بشناسید

علل مختلفی می توانند باعث بالا رفتن ناگهانی فشار خون شوند که از جمله آنها می توان به استرس یا مصرف برخی از داروها اشاره کرد. ما در این مقاله به بررسی علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون و روش های درمان فشار خون بالا می پردازیم.


 می دانیم فشار خون بالا وضعیتی خطرناک است. هنگامی که به پزشک مراجعه می کنید، فشار خون معمولا اولین چیزی است که کنترل می شود، حتی اگر برای یک سرماخوردگی ساده و یا برای تمدید نسخه به پزشک مراجعه کنید.

فشار خون با دو عدد مشخص می شود که عدد بزرگتر فشار خون سیستولیک و عدد کوچک تر فشار خون دیاستولیک است. عدد بزرگتر نشان دهنده ی فشاری است که خون در هنگام ضربان قلب به دیواره ی رگ ها وارد می کند و عدد کوچک تر نشان دهنده ی فشاری است که در هنگام استراحت قلب، بین ضربان ها وجود دارد.

فشار خون نرمال برای عدد بزرگتر حدود ۹۰ الی ۱۲۰ و برای عدد کوچکتر بین ۶۰ تا ۸۰ است. هنگامی فشار خون بالا تشخیص داده می شود که عدد نخست بیشتر از ۱۴۰ و عدد دوم بیشتر از ۹۰ باشد. وقتی که فشار خون شما ناگهان افزایش یابد و همانگونه بماند، در این شرایط افزایش ناگهانی فشار خون رخ داده است.

علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون

وقتی نیروی جریان خون در رگ های بزرگ بیشتر از مقداری طبیعی باشد، فشار خون افزایش می یابد که باعث می شود قلب کار بیشتری برای گردش خون در رگ های بدن انجام بدهد. افزایش ناگهانی فشار خون یا فشارخون بالای بدخیم وقتی اتفاق می افتد که فشار خون خیلی ناگهانی و سریع افزایش یابد.

اندازه گیری فشار خون، فشار سنج

پس چه اهمیتی دارد که وقتی شما نشانه های بیماری قلبی ندارید، فشار خون شما اندازه گیری شود؟

به این دلیل که فشار خون بالا به جز در موارد بیماری قلبی شدید علامتی ندارد. بعضی افراد برای چند سال فشار خون بالا ولی بدون علامت دارند، با این حال امکان آسیب به قلب وجود دارد. افزایش ناگهانی فشار خون علائم قابل توجهی دارد و باید جدی گرفته شود.

کریز فشار خون

به ندرت پیش می آید افرادی که فشار خون مزمن دارند علائمی از جمله سردرد خفیف، سرگیجه و خونریزی از بینی را تجربه کنند. زمانی که این علائم اتفاق می افتند، معمولا در این هنگام فشار خون به صورت ناگهانی و نیزه ای دچار افزایش شده و به اندازه کافی شدید است که یک اورژانس پزشکی در نظر گرفته می شود. به این حالت کریز فشار خون می گویند.

کریز فشار خون به این صورت تعریف می شود که فشار خون سیستولی ۱۸۰ میلی متر جیوه یا بالاتر یا فشار خون دیاستولی ۱۲۰ میلی متر جیوه یا بالاتر باشد. اغلب این اتفاق با فراموش کردن مصرف دارو یا فشار خون بالای ثانویه ایجاد می شود.

اگر شما فشارخون خودتان را بررسی کردید و متوجه شدید که بالا است، چند دقیقه صبر کنید و دوباره آن را اندازه گیری کنید تا مطمئن شوید که فشار خون ابتدایی صحیح بوده است.

 علائم بالا رفتن فشار خون

در ادامه به علائم ناگهانی افزایش فشار خون اشاره می کنیم.

✳ سردرد شدید یا میگرن

✳ اضطراب شدید

✳ درد قفسه ی سینه

✳ تغییر دید

✳ تنگی نفس

✳ خون ریز از بینی

بعد از اینکه چند دقیقه صبر کردید، اگر هنوز فشار خونی که بار دوم گرفتید ۱۸۰ یا بالاتر بود، دیگر منتظر نمانید تا فشار خونتان خود به خود پایین بیاید، با اورژانس یا پزشکتان تماس بگیرید. کریز فشار خون اورژانسی می تواند باعث عوارض جدی شود، مانند:

✳ تجمع مایع در ریه ها

✳ تورم مغز یا خونریزی مغزی

✳ پارگی در آئورت، شریان اصلی بدن

✳ سکته مغزی

✳ تشنج در خانم های باردار با اکلامپسی

علت های فشار خون بالا

علت افزایش فشار خون در شب

افزایش ناگهانی فشار خون در درصد کمی از افراد مبتلا به فشار خون اتفاق می افتد. دو نوع فشار خون وجود دارد که هر کدام علل متفاوتی دارند. در ادامه به بررسی علت هر کدام از این دو نوع پرداخته می شود:

علت بالا رفتن فشار خون اولیه

به این نوع فشار خون، فشار خون essential نیز گفته می شود. این نوع فشار خون به مرور زمان و بدون علت مشخصی ایجاد می شود. بیشتر افراد به این نوع فشار خون مبتلا هستند. تحقیقات در مورد اینکه چه چیزی سبب افزایش تدریجی فشار خون میشود شفاف نیستند. ممکن است ترکیبی از عوامل نقش داشته باشند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

 ژنتیک

بعضی از افراد به صورت ژنتیکی مستعد ابتلا به فشار خون هستند. این ممکن است نوعی جهش ژنتیکی یا اختلال ژنتیکی باشد که از والدین به ارث رسیده است.

تغییرات جسمانی

اگر چیزی در بدن شما تغییر کند، ممکن است شروع به تجربه کردن مشکلاتی در بدنتان کنید. ممکن است یکی از این مشکلات فشار خون بالا باشد.

برای مثال، تغییر در عملکرد کلیه های شما به دلیلی پیری، ممکن است تعادل طبیعی بدن شما بین نمک و مایعات را به هم بزند. این تغییر ممکن است باعث افزایش فشار خون شما شود.

محیط

در طول زمان، انتخاب های غیرسالم در شیوه زندگی مانند بی تحرکی و رژیم غذایی فقیر می توانند عوارضی روی بدن شما داشته باشند. شیوه زندگی می تواند منجر به مشکلات وزن شود. اضافه وزن داشتن یا چاقی می تواند خطر ابتلای شما به فشار خون را افزایش دهد.

علت بالا رفتن فشار خون ثانویه

فشار خون ثانویه اغلب به سرعت ایجاد می شود و می تواند شدیدتر از فشار خون اولیه شود. بعضی از مشکلات که ممکن است باعث فشار خون ثانویه شوند، شامل موارد زیر میشوند:

✳ بیماری های کلیوی

✳ آپنه خواب انسدادی

✳ نقایص قلبی مادرزادی

مشکلات تیروئیدی

✳ عوارض جانبی داروها

✳ استفاده از مواد مخدر

✳ استفاده بیش از حد یا مزمن از الکل

✳ مشکلات غده فوق کلیه

✳ بعضی تومور های خاص غدد بدن

علت فشار خون بالا (به صورت کلی)

در ادامه به دیگر علل افزایش فشار خون به طور ناگهانی اشاره می کنیم.

 مشکلات کلیوی

کلیه ها، هورمون‌های تنظیم فشارخون را میسازند، به همین دلیل بیماری کلیه باعث افزایش فشارخون میشود. برعکس این مساله نیز ممکن است رخ دهد. فشار خون بالا به رگهای بدن صدمه میرساند و خونرسانی به کلیه کم میشود. باید گفت که فشار خون بالا به نفرون‌ها که واحد های کوچک تصفیه خون در کلیه هستند نیز صدمه می‌رساند.

بیماری عروقی

بیماری های عروقی مانند تنگی و گرفتگی عروق می توانند سبب افزایش فشار خون شوند.

 افراد با سابقه ی فشار خون حاملگی

کسانی که در دوران بارداری خود فشار خون حاملگی را تجربه کرده اند، در آینده بیشتر در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا قرار دارند.

 سن

خطر ابتلا به فشار خون در شما با افزایش سن بیشتر خواهد شد. بعد از ۶۴ سالگی، فشار خون بالا در مردان شایع تر است. زنان بعد از ۶۵ سالگی بیشتر در خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.

ورزش و فعالیت بدنی

افزایش فشار خون ناگهانی میتواند به دلیل فعالیت های روزانه و حتی ورزش به وجود بیاید.

مصرف دارو

داروهایی مانند مسکن های بدون نسخه و استفاده از کوکائین و ماری جوانا می توانند باعث افزایش ناگهانی فشار خون شوند.

سیگار

سیگار کشیدن به دلیل مواد شیمیایی موجود در سیگار مثل نیکوتین و آسیب به عروق می تواند باعث افزایش ناگهانی فشار خون شود.

نمک و فشار خون

مصرف نمک

عادات غذایی می توانند باعث تغییر در فشار خون شوند. بالا بودن مقدار نمک در غذا می تواند باعث انباشت مایعات در بدن شما شود، چیزی که فشار خون شما را افزایش می دهد.

پایین بودن مقدار پتاسیم

پتاسیم به تعادل سدیم در سلول های بدن شما کمک می کند. اگر شما به مقدار کافی پتاسیم از رژیم غذاییتان دریافت نکنید، ممکن است سدیم زیادی در بدن شما انباشته شود.

استرس

استرس جزءی از زندگی روزمره ی ما بوده و نگرانی و دغدغه ها می توانند خطر افزایش ناگهانی فشار خون را دو برابر کنند. مقدار بالای استرس می تواند منجر به افزایش موقت فشار خون شود. اگر سعی می کنید با مصرف سیگار به خود آرامش دهید؛ در اصل دارید مشکل خود با فشار خون را افزایش می دهید.

بعضی از بیماری ها

بیماری ها مانند بیماری ها کلیوی ،آسیب نخاعی ،تومور غده ی فوق کلیه ،مشکلات تیروئیدی و اسکلرودرما می توانند باعث افزایش سریع فشار خون شوند. همچنین افزایش ناگهانی فشار خون دلایل مختلف دیگری ممکن است داشته باشد .مصرف مقدار زیادی کافئین و الکل  می تواند تعادل بدن شما را به هم زده و باعث افزایش وزن و تغییر در هورمون های بدن شود.

نژاد

فشار خون بالا به خصوص در بین افراد آفریقایی تبار، اغلب در سنین کمتر به نسبت افراد سفید پوست ایجاد میشود. همچنین عوارض جانبی جدی، مانند سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیوی، در افراد آفریقایی تبار شایع تر است.

پیشینه خانوادگی

فشار خون بالا زمینه خانوادگی دارد. اضافه وزن داشتن یا چاقی. هر چه وزن شما بیشتر باشد، خون بیشتری نیاز دارید تا مواد غذایی و اکسیژن به بافت های شما برسند. با افزایش مقدار خونی که در بدن شما و عروق خونی تان گردش می کند، فشار وارد شده به دیواره شریان ها افزایش خواهد یافت.

نداشتن فعالیت جسمانی

افرادی که بی تحرک هستند ضربان قلب بالاتری خواهند داشت. هر چه ضربان قلب شما بالاتر باشد، عضلات قلبی شما با هر تپش باید سخت تر کار کنند و نیروی وارد شده به شریان ها شدیدتر خواهد شد. همچنین نداشتن فعالیت جسمانی خطر اضافه وزن در شما را افزایش خواهد داد.

همچنین بعضی اوقات بارداری منجربه فشار خون بالا خواهد شد. گرچه فشار خون بیشتر در بزرگسالان شایع است، ممکن است کودکان نیز در خطر باشند. برای بعضی از کودکان، فشار خون بالا به دلیل بعضی از مشکلات کلیوی یا قلبی ایجاد می شود. اما برای بعضی از نوجوانان، عادات نامناسب در شیوه زندگی، مانند رژیم غذایی ناسالم، چاقی و عدم تحرک باعث ایجاد فشار خون می شود.

مصرف چربی

همچنین چربی ها میتوانند باعث تخریب و بستن رگ ها شوند که ممکن است سبب بیماری های قلبی جدی و یا سکته ی مغزی شود.

از کجا بفهمیم فشار خون بالا داریم؟

برخلاف بیماری فشار خون بالا که فقط زمانی که به بدن صدمه ای جدی می رسید، افزایش ناگهانی فشار خون هشدار های اورژانسی ای دارد. این هشدار ها غبارتند از:

✳ سردرد

✳ تهوع یا استفراغ

✳ تاری دید

✳ درد قفسه سینه

✳ سرفه کردن

✳ تنگی نفس (تنفس سطحی)

✳ ضعف با بی حسی در بازو، پاها یا صورت

✳ تغییرات روانی مانند اضطراب، کسالت، گیجی و بیقراری

در افرادی که افزایش ناگهانی فشار خونشان بسیار شدید بوده ممکن است خونریزی از رگ های آسیب دیده، کوری به دلیل آسیب عروق و عصب بینایی و حتی تشنج مشاهده شود.

سردرد

در این که آیا فشار خون بالا منجر به سردرد می شود اختلاف نظر وجود دارد. بعضی از مطالعات نشان داده اند که ارتباطی بین این دو وجود ندارد، در حالی که دیگر پژوهش ها ارتباطی قوی بین این دو را نشان داده اند.

انجمن قلب امریکا (AHA) از پژوهش هایی که بیان می کنند، سردرد از علائم فشار خون بالا نمی باشد؛ حمایت کرده است. در حقیقت، این انجمن بیان می دارد که افراد دچار فشار خون بالا با احتمال کمتری به سردرد های ایجاد شده مبتلا می شوند. در هر حال یک چیز وجود دارد که ما می دانیم. فشار خون خیلی بالا می تواند منجر به یک اتفاق شود که به عنوان فشار خون بدخیم آن را می شناسیم. فشار خون بدخیم همچنین به کریزهای فشار خون نیز گفته میشود.

سر درد

درهنگام کریز فشار خون، فشار خون شما در مغزتان به دلیل افزاش ناگهانی فشار خون به مقدار بحرانی می رسد. سردردی که ایجاد می شود شبیه به دیگر انواع سردرد مثل میگردن یا سردرد معمولی نخواهد بود. برای درمان این نوع سردرد، درمان سنتی سردرد مانند آسپرین بی اثر خواهد بود. به علاوه ی سردرد، همچنین فشار خون بدخیم با تاری دید، درد قفسه ی سینه و تهوع در ارتباط خواهد بود.

 فشار خون بالا و حالت تهوع

کل این فرآیند به شدت توسط مرکز استفراغ در مغز کنترل می شود. تحریک خفیف می تواند باعث احساس تهوع شود. اگر این احساس شدیدتر شود، احتمال این که فرد نگران استفراغ کردن شود افزایش خواهد یافت. اگر این مورد مکرر شروع به اتفاق افتادن کند، باید با پزشک مشورت شود، زیرا ممکن است این مورد نشانه ای از یک بیماری جدی تر مانند فشار خون بالا یا عفونت دستگاه گوارش باشد.

تنها فشار خون بالا نیست که باعث استفراغ کردن بیشتر افراد می شود. دیگر علت ها میتوانند شامل مسمومیت غذایی، مسمویت دارویی، نوشیدن خیلی زیاد الکل و مصرف نیکوتین باشند. بیماری های جدی مانند فشار خون بالا، پریتوئینیت، عفونت معده یا زخم معده اغلب منجربه استفراغ مکرر می شوند.

سرگیجه

احساس سرگیجه چیزی است که بیشتر ما بعضی از اوقات تجربه کرده ایم. زمانی که شخصی احساس سرگیجه میکند، معمولا احساس سبکی سر، عدم پایداری یا بی تعادلی است و ممکن است احساس ضعف نیز به همراه داشته باشد.

درمان اورژانسی فشار خون

افزایش ناگهانی فشار خون نیازمند اقدامات پزشکی فوری و اورژانسی است. در این مواقع درمان تزریقی انجام شده و به دنبال علت می گردند. وقتی فشار خون به مقدار طبیعی برگشت، پزشک سراغ درمان های اضافی می رود که با توجه به شرایط سلامتی و دیگر مشکلات فرد ممکن است متفاوت باشد. برای مثال:

✳ اگر مایع به ریه ها وارد شود، پزشک دیورتیک ( ادرارآور) تجویز می کند تا این مایع از بین برود.

✳ اگر به قلب آسیب رسیده باشد، پزشک داروهای قلبی تجویز می کند.

✳ بر اساس آزمایش ها پزشک ممکن است داروهایی که فرد مصرف می کند را تغییر دهد یا مصرفشان را قطع کند.

✳ بعضی بیماری های کلیوی یا تومورها ممکن است نیازمند جراحی باشند.

پیشگیری از افزایش ناگهانی فشار خون

در سال ۲۰۱۳ حدود ۳۶۰ هزار مرگ در آمریکا به دلیل فشار خون اولیه یا بیماری های مرتبط با آن اتفاق افتاد. هر ساله دولت ها هزینه ای سنگین به دلیل مشکلات سلامتی نیروهای کاری خود، هزینه های سلامتی جامعه و درمان فشار خون بالا می پردازند. با پزشک خود راجع به داروهای فشار خون خود صحبت کنید. در عین حال شما می توانید اقداماتی برای پیشگیری انجام دهید، مانند:

از استرس دوری کنید.

برای دوری از استرس از فعالیت هایی مانند نقاشی، ورزش و سایر فعالیت های جسمانی لذت ببرید.

مصرف کافئین را محدود کنید.

با پزشک خود درباره ی میزان مصرف کافئین خود صحبت کنید تا برای کاهش آن برنامه ای تدوین کنید.

سیگار را ترک کنید.

یکی از بزرگترین خطراتی که سلامتی را تهدید می کند سیگار است که می تواند باعث بیماری ها قلبی و ریوی و حتی مرگ ناگهانی شود.

تغدیه ی سالم داشته باشید.

برای فشار خون سالم باید از مصرف غذاهای چرب و ناسالم اجتناب کنید.

منظم ورزش کنید.

قلب و بدن سالم نیازمند ورزش منظم روزانه به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه است.

علائم حیاتی خود را کنترل کنید.

کنترل فشار خون، ضربان قلب و قند خون از اهمیت بالایی برخوردار هستند، به خصوص اگر شما سابقه ی فشار خون بالا داشته باشید.

مطلب مرتبط: قرص کنکور چیست؟

درمان گیاهی

درمان گیاهی فشار خون بالا

⚠ توجه: نتایج به هیچ وجه تضمینی نیستند و می توانند در افراد مختلف بسیار متفاوت باشند. برای استفاده از درمان های زیر ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

کرفس

برای جلوگیری از انسداد جریان خون هر روز کرفس بخورید. کرفس حاوی فیتوکمیکال ها بوده که باعث شلی عضلات و افزایش جریان خون می شود.

برای آشنایی با تمام عرقیات گیاهان  جهت درمان فشار خون بالا می توانید به لینک زیر مراجعه کنید. در لینک زیر ما لیستی از گیاهان دارویی برای درمان فشار خون بالا را برای شما عزیزان گردآوری کرده ایم.

درمان گیاهی فشار خون بالا

دانه ی شنبلیله

این ماده حاوی فیبر بوده که به کنترل فشار خون کمک می کند. یک یا دو قاشق از این دانه ها را در آب بجوشانید تا خمیری شود. روزی یک قاشق غذاخوری از آن مصرف کنید.

مرکبات

با مصرف روزی یک یا نصف لیمو می توانید از التهاب پیشگیری کنید و موادی که ممکن است باعث آسیب به عروق بدنتان شود را از بین ببرید.

آب نارگیل

به دلیل ذخایر ویتامین ث، منیزیم و پتاسیم برای کاهش فشار خون، روزی یک لیوان آب نارگیل بخورید.

سیر

یکی از بهترین مواد طبیعی که باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی میشود سیر بوده که رقیق کننده خون نیز هست. حداقل روزی چهار گرم سیر بخورید.

آب پرتقال

آب پرتقال سرشار از آنتی اکسیدان هایی است که از سلامت عروق خونی شما محافظت می کنند، همچنین مصرف آن می تواند به درمان و کاهش فشار خون بالا کمک کند. شما می توانید با مصرف روزانه ۲ لیوان آب پرتقال، مقدار توصیه شده ی  ویتامین C، سایر ویتامین ها و مواد معدنی ای که تأثیر مثبت بر روی سلامت شما دارند را دریافت کنید.

اسفناج

اسفناج سرشار از پتاسیم و فولیک اسید می باشد. مصرف اسفناج در درمان فشار خون بالا، کاهش خطر سکته ی قلبی و تقویت بافت عضلانی موثر است.

⚠ توجه

✳ فردی که فشار خون بالا دارد ممکن است به بیماری های دیگری مثل بیماری های قبلی مبتلا شود.

✳ اگر فشار خون شما ناگهان افزایش یافت باید شما تحت مراقبت پزشکی اورژانسی قرار بگیرید.

✳ برخی داروها یا تغییرات هورمونی ممکن است علت فشار خون بالا بدون علائم هشدار دهنده شوند.

✳ اگر شما مبتلا به فشار خون هستید ، با پزشک خود درباره ی سبک زندگی و درمان های طبیعی و رژیم غذاییتان صحبت کنید.

نتایج به هیچ وجه تضمینی نیستند و می توانند در افراد مختلف بسیار متفاوت باشند.

دکتر محمد حسین نجفی دکتر متخصص فشار خون در تهران