در رختخواب خود دراز کشیده اید و آماده اید تا روز خود را آغاز کنید اما ناگهان احساس عجیب و تا حدودی ترسناک تپش قلب در هنگام بیدار شدن از خواب به سراغتان می آید. اما علت تپش قلب صبحگاهی چیست؟ در ادامه این پست از ویکی فشار شما را با دلایل ضربان قلب بالای صبحگاهی بیشتر آشنا می کنیم. با ما همراه باشید.
علل تپش قلب اول صبح
آریتمی، انحراف ضربان قلب سریعتر یا کندتر از حد معمول و یا به طور نامنظم است. تپش های قلب معمولا خوش خیم هستند اما گاهی اوقات می توانند نشانه ای از یک بیماری جدی باشند. این حالت به ویژه زمانی رخ می دهد که برای مدت زمان طولانی ادامه داشته باشند. اما مهم ترین دلایل تپش قلب بعد از بیدار شدن از خواب شامل:
آپنه خواب و تپش صبحگاهی
یکی از شرایط زمینه‌ای که می تواند باعث تپش قلب شود، آپنه خواب است که می تواند یک اختلال بالقوه جدی باشد. آپنه زمانی رخ می دهد که در هنگام خواب، تنفس بصورت مکرر آغاز و متوقف شود. گاهی اوقات این به دلیل ناتوانی مغز در برقراری ارتباط صحیح با عضلات تنظیم کننده تنفس است. با این حال، معمولاً آپنه خواب را می توان به الگوهای شل شدن عضلات در پشت گلو ردیابی کرد که می تواند باعث تنگ شدن راه های هوایی شود. چنین باریک شدنی می تواند منجر به کاهش جذب هوا و کاهش سطح اکسیژن خون شود. کاهش شدید سطح اکسیژن خون می تواند تنفس را دشوار کرده و گاهی اوقات باعث خفگی، تنگی نفس یا خروپف شود. این وضعیت می تواند باعث تحریک مغز برای بیدار کردن از خواب باشد، حتی اگر لحظه ای رخ دهد. این الگویی است که می تواند تا ۳۰ بار یا بیشتر در یک ساعت، در طول شب تکرار شود. نتیجه قطعاً بد خوابی و گاهی اوقات تپش قلب پس از بیدار شدن از خواب خواهد بود.
بیماری قلبی
آپنه خواب همچنین یک عامل خطر مهم برای فیبریلاسیون دهلیزی و نارسایی قلبی است. در چنین مواردی توصیه مراجعه به متخصص قلب و عروق است تا بفهمید آیا مشکل قلبی در واقع اولین حلقه در زنجیره مشکلات سلامتی است که منجر به آپنه خواب مزمن و در نهایت تپش بیداری می شود یا خیر. علاوه بر آریتمی، بسیاری از نگرانی های بالقوه جدی قلبی عروقی می تواند به صورت تپش قلب ظاهر شود، از جمله احتمال حمله قلبی، نارسایی قلبی، بیماری دریچه قلب یا بیماری عضله قلب شناخته شده به عنوان کاردیومیوپاتی. بنابراین اگر دچار تپش قلب صبحگاهی هستید، بهتر است یک زمان ویزیت با متخصص قلب و عروق در نظر بگیرید. آزمایش های قلب و عروق می توانند علت دقیق را مشخص کرده و شما را در مسیر درمان مناسب قرار دهند.
اضطراب
استرس و اضطراب باعث ترشح هورمون های استرس می شود. این هورمون ها به نوبه خود می توانند ضربان قلب و فشار خون را افزایش دهند. سطح بالاتر اضطراب ممکن است علائم شدیدتری ایجاد کند. اگر مبتلا به افسردگی یا اضطراب هستید یا استرس زیادی را تجربه می کنید، ممکن است هر از گاهی با تپش قلب اول صبح از خواب بیدار شوید. سایر علائم رایج اضطراب می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنفس سریع یا تنگی نفس
- مشکل تمرکز
- بی قراری
- نگرانی بیش از حد
- مشکل در خوابیدن
- نوشیدن الکل شب قبل
اگر صبح بعد از نوشیدن الکل با ضربان قلب بالا از خواب بیدار می‌شوید، به احتمال زیاد شب قبل نوشیدنی های الکلی زیادی مصرف کرده اید. نوشیدنی های الکلی ضربان قلب شما را افزایش می دهند. هر چقدر میزان مصرف بالاتر رود، ضربان قلب نیز بیشتر می شود. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷، نوشیدن زیاد الکل و مصرف طولانی مدت الکل سنگین را با انواع مختلف آریتمی قلبی، به ویژه تاکی کاردی سینوسی مرتبط دانست. ممکن است چند ساعت پس از نوشیدن الکل علائم دیگری از خماری وجود داشته باشد. چندین ساعت طول می کشد تا بدن مقادیر زیادی الکل را پردازش کند و اثرات نوشیدن در عصر می تواند در طول شب و تا صبح ادامه یابد. این موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- دردهای عضلانی
- حالت تهوع
- سرگیجه
این علائم باید با کاهش خماری شما برطرف شود.
قند خون بالا
قندی که مصرف می کنید پس از عبور از روده کوچک به جریان خون شما جذب می شود. مصرف بیش از حد قند می تواند باعث افزایش قند خون شده و به پانکراس سیگنال آزاد کردن انسولین و تبدیل کردن آن به انرژی دهد. بدن ممکن است افزایش قند خون و انرژی را به عنوان استرس تعبیر کرده و باعث ترشح هورمون های استرس شود. بنابراین به دنبال افزایش ضربان قلب، ممکن است شروع به عرق کردن کنید. برخی از افراد همچنین به شرایطی که به عنوان “سردرد قندی” معروف است دچار می شوند. شکر فرآوری شده تنها دلیل آن نیست. کربوهیدرات های تصفیه شده، مانند نان سفید یا پاستا، می توانند همین اثر را داشته باشند، به خصوص در افراد مبتلا به دیابت.
دیابت
دیابت باعث افزایش سطح گلوکز خون شده و با آسیب به دیواره های شریان ها باعث ضربان قلب سریع، فشار خون بالا و سایر عوارض مرتبط با قلب شود. منبع معتبر تحقیقاتی در سال ۲۰۱۹ نشان می دهد که داشتن ضربان قلب سریع خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می دهد. سایر علائم دیابت عبارتند از:
- تکرر ادرار
- تشنگی بیش از حد
- گرسنگی شدید
- خستگی
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست ها و پاها
- تاری دید
فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) شایع‌ترین نوع ضربان قلب نامنظم است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که حفره‌های فوقانی قلب بدون هماهنگی با حفره‌های پایین دچار تپش می شوند. فیبریلاسیون دهلیزی معمولا باعث ضربان قلب سریع شده، اما برخی از افراد احساس بالا رفتن یا کوبیده شدن در قفسه سینه دارند. این بیماری به تنهایی معمولاً تهدید کننده حیات نیست. اما در برخی موارد، می تواند خطر نارسایی قلبی را افزایش دهد و ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، ممکن است این موارد را تجربه کنند:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- اضطراب
- ضعف
- احساس ضعف یا سبکی سر
کافئین
کافئین یک محرک طبیعی است که معمولا در قهوه، چای و گیاه کاکائو یافت می شود. کافئین مغز و سیستم عصبی مرکزی را تحریک کرده و هوشیاری را افزایش می دهد. در برخی افراد، کافئین بیش از حد می تواند ضربان قلب و فشار خون را افزایش داده و باعث اضطراب و عصبی شدن شود. مصرف مقدار زیادی از محصولات حاوی کافئین می تواند باعث تپش قلب شما شود. این شامل محصولاتی مانند:
- قهوه
- چای
- جوش شیرین
- نوشیدنی‌‌های انرژی زا
نوشیدن بیش از حد کافئین می تواند عوارض جانبی دیگری ایجاد کند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس ناراحتی
- تحریک پذیری
- مشکل خواب
- لرزش
- تکرر ادرار
داروهای حاوی محرک
درست همانند کافئین، سایر محرک‌ها نیز می‌توانند باعث تپش قلب شما شوند. محرک ها ممکن است مواد تشکیل دهنده برخی داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی باشند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استروئیدهای استنشاقی
- آمفتامین
- داروهای تیروئید مانند لووتیروکسین
- داروهای بدون نسخه سرفه و سرماخوردگی و حاوی سودوافدرین
- داروهای اختلال کمبود توجه بیش فعالی
هیپوگلیسمی (قند خون پایین)
بر اساس تحقیقات قدیمی در سال ۲۰۱۴، ضربان قلب سریع می تواند یکی از اثرات احتمالی قند خون پایین باشد. مدت طولانی بدون غذا خوردن می تواند باعث کاهش قند خون شود. برخی از شرایط سلامتی نیز می توانند باعث کاهش سطح قند خون شوند. این شرایط می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دیابت
- بیماری کبد
- بیماری کلیوی
- اختلالات غده فوق کلیوی
- مصرف زیاد الکل
سایر علائم قند خون پایین عبارتند از:
- سردرد
- تغییرات در خلق و خوی
- مشکل در تمرکز
- اختلالات بینایی
کابوس یا وحشت شبانه
کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه می‌توانند باعث شوند که شما با تپش قلب از خواب بیدار شوید. کابوس ها رویاهای آزاردهنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای هستند که می توانند شما را بیدار کنند. وحشت شبانه نوعی اختلال خواب است که در آن فرد تا حدی در حالت وحشت از خواب بیدار می شود. وحشت های شبانه بیشتر بر کودکان خردسال تأثیر می گذارد. اگر بعد از خواب ناراحت‌کننده یا وحشت شبانه با ضربان قلب از خواب بیدار می‌شوید، ضربان قلب شما باید با آرام شدن کاهش یابد.
سرماخوردگی یا تب
هر گونه تغییر شدید در دمای بدن می تواند باعث تغییراتی در ضربان قلب شود. این فرآیند شامل کاهش دما و تب شده، بدن به تغییر دما با تحریک فرآیندهایی برای تنظیم دمای بدن واکنش نشان می دهد. این فرآیند شامل انبساط و انقباض عروق خونی پوست است. این مکانیسم ها به حفظ گرما یا انتقال آن به سطح پوست کمک می کند و باعث انقباضات ماهیچه‌ای و لرز می شود. ضربان قلب زمانی افزایش می یابد که بدن برای حفظ دمای معمولی خود سخت‌تر کار کند. برای بسیاری از مردم، این دما حدود ۳۷ درجه سانتیگراد است.
تیروئید پرکار
پرکاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید بیش از حد هورمون تیروکسین تولید می کند. هورمون تیرزوئید می تواند متابولیسم را تسریع کرده و باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم و کاهش وزن ناخواسته شود. علائم دیگری که ممکن است متوجه شوید عبارتند از:
- افزایش اشتها
- عرق کردن و تعریق شبانه
- عدم تحمل گرما
- بی نظمی های قاعدگی
کم خونی
کم خونی زمانی اتفاق می افتد که تعداد کم گلبول قرمز سالم در بدن وجود داشته که قادر به حمل اکسیژن مورد نیاز اندام ها و بافت های بدن برای عملکرد صحیح نیستند. کم خونی زمانی رخ می دهد که بدن گلبول های قرمز کافی تولید نکند یا آنها را از بین بروند. افرادی که دوره های قاعدگی سنگین دارند نیز در معرض خطر بیشتر کم خونی قرار دارند. همراه با آریتمی، کم خونی نیز می تواند باعث موارد زیر شود:
- خستگی
- ضعف
- تنگی نفس
- سردرد
کم آبی بدن
کم آبی زمانی اتفاق می‌افتد که بدن مایعات بیشتری را از دست بدهد. وقتی بدن آب زیادی از دست بدهد، سلول‌ها و اندام‌ها نمی‌توانند به درستی عمل کنند. کم آبی بدن می تواند خفیف یا شدید باشد. اگر درمان نشود، می تواند عوارض جدی ایجاد کند. علائم رایج کم آبی خفیف می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خشکی دهان
- افزایش تشنگی
- کاهش ادرار
- سردرد
علائم کم آبی شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تشنگی بیش از حد
- ضربان قلب سریع
- تنفس سریع و پی در پی
- فشار خون پایین
- گیجی
پریودی، بارداری و یائسگی
نوسانات سطح هورمون می تواند باعث ایجاد احساس تپش قلب اول صبح شود. این شرایط می تواند شامل تغییرات مربوط به موارد زیر باشد:
- قاعدگی
- بارداری
- یائسگی
در طول چرخه قاعدگی، سطح استروژن و پروژسترون افزایش و کاهش می یابد. طبق تحقیقات سال ۲۰۱۶، چرخه قاعدگی می تواند بر ضربان قلب شما تأثیر بگذارد که می تواند شامل دوره هایی از ضربان قلب سریعتر از حد معمول به نام تاکی کاردی فوق بطنی باشد.
