فشار خون عصبی اصطلاحی است که در میان مردم عام رواج یافته و یک اصطلاح پزشکی نیست. زمانیکه فردی می گوید فشار خون عصبی دارد، منظور وی فشار خون در هنگام عصبانیت و استرس است.
فشار خون در طول روز تحت عوامل مختلفی بالا و پایین می رود. حتی اگر شما از سلامت کامل برخوردار باشید، فشار خون می تواند تحت عواملی همچون تغذیه، میزان خواب، تحرک، استرس و اضطراب بالا و پایین رود. استرس و عصبی شدن می تواند فشار خون را بالا ببرد، اما نکته جالب اینجاست که استرس می تواند فشار خون شما را پایین هم بیاورد.
تاثیر استرس بر فشار خون
اضطراب و استرس زمانی که بدن سعی دارد از خودش در برابر آسیب ها دفاع کند، رخ می دهد. اضطراب می تواند تغییرات فیزیکی را در بدن شما ایجاد کند که فشار خون هم یکی از آن موارد است.
علائم فشار خون عصبی
بهتر است به این موضوع توجه داشته باشید که فشار خون عصبی که در اثر استرس ایجاد می شود متفاوت از وضعیتی است که در آن فشار خون بالای کنترل نشده به ایجاد علائم روانی مانند خشم و عصبانیت دامن می زند. انواع مختلف استرس می توانند فشار خون شما را تحت تاثیر قرار دهند. ساده ترین راه تشخیص فشار خون عصبی توجه به علائم زیر است:
۱- افزایش ضربان قلب
افزایش ضربان قلب شما یکی از علائم افزایش فشار خون است. زمانی که شما عصبی هستید یا استرس دارید ضربان قلبتان بالا می رود به عبارتی دچار تپش قلب اضطرابی شده و پمپاژ خون در بدنتان بیشتر می شود.
پیشنهاد مطالعه: هولتر نوار قلب و ضروری ترین نکاتی که باید به آن توجه کنید.
۲- منقبض شدن بطن چپ
این اتفاق ارتباط مستقیمی با افزایش ضربان قلب شما دارد، زیرا این ها همه در یک سیستم (قلب) رخ می دهد. خون به طور معمول از طریق بطن با یک فشار نرمال منتقل می شود، زمانیکه اضطراب دارید بطن در حالیکه خون پمپاژ می شود منقبض شده و این منجر به افزایش فشار خون شما می شود.
۳- نفس نفس زدن
فراموش نکنید که عصبانیت و استرس فقط منجر به فشار خون بالا نمی شود بلکه می تواند باعث فشار خون پایین هم شود. برخی افراد در هنگام استرس نفس نفس می زنند و تنفسشان ضعیف می شود که این منجر به دفع دی اکسید کربن بیشتر می شود. این اتفاق بدن را ضعیف کرده و منجر به گشاد شدن رگ های خونی می شود. در این وضعیت افت فشار خون رخ می دهد.
۴- دفع سدیم
مطالعات نشان می دهد زمانیکه استرس منجر به فشار خون بالا می شود، مشکل دفع سدیم در بدن رخ می دهد. می توان گفت این یک روش خود مراقبتی در بدن است زیرا وجود سدیم در بدن منجر به افزایش فشار خون می شود و در هنگام بالا رفتن فشار خون دفع آن بیشتر می شود.
باید به این موضوع اشاره کرد که استرس و عصبانیت تنها یکی از دلایل نوسان فشار خون است و در افرادی که مبتلا به فشار هستند حتی در صورت عدم بروز استرس نیز اطمینانی برای ثابت ماندن فشار وجود ندارد. بنابراین روند تشخیص نوسانات فشار خون ممکن است با دشواری همراه بوده و نیازمند استفاده از دستگاه های دقیق تری همچون هولتر فشار خون باشد.
پیشنهاد مطالعه: اجاره هولتر فشار خون در منزل!
نوسانات فشار خون را به طور مکرر تجربه می کنید و قادر به اندازه گیری صحیح یا کنترل فشار خون خود نیستید، با استفاده از هولتر فشار خون ۲۴ یا ۴۸ ساعته حتی در حین خواب نیز می توانید مقدار آن را اندازه گیری کنید. از طریق دکمه زیر فرم ویزیت در منزل را پر نمایید.
آیا فشار خون نیز می تواند منجر به استرس شود؟
بله، فشار خون نیز می تواند منجر به اضطراب و استرس شود. فشار خون بالا و پایین می توانند موجب تغییرات ضربان قلب و سرگیجه شوند. این علائم می توانند باعث ایجاد اضطراب یا حملات استرس زا شوند. همه ی افرادی که به فشار خون مبتلا هستند اضطراب ندارند اما برخی از این بیماران از استرس ناشی از فشار خون رنج می برند.
عوارض فشار خون عصبی
بیشترین نگرانی بیماران مبتلا به فشار خون عصبی این است که آیا این مشکل خطرناک است؟ جواب کمی پیچیده است. فشار خونی که تحت تاثیر عوامل مختلف باشد، اگر شدید نباشد معمولا عوارض جانبی در پی ندارد.
اگر نواسانات فشار خون هر روز در فرد رخ دهد می تواند عوارضی مانند: آسیب به قلب وکلیه و فشار خون بالای مزمن را به دنبال داشته باشد.
فشار خون معمولا نشانه بیماری دیگری است که می تواند بیماری قلبی یا استرس و … باشد. فشار خون معمولا بعد از به پایان رسیدن استرس و عصبانیت به حالت اولیه خود بر می گردد. نواسانات فشار خون معمولا کوتاه مدت است و در مراحل اولیه استرس و حمله های عصبی رخ می دهد. اما نمی توان گفت این نوسانات به علت کوتاه بودن خطرناک نیستند زیرا اگر این فشار خون با بیماری قلبی همزمان رخ دهد خطرناک است.
عصبانیت می تواند باعث بالا رفتن ضربان قلب شود، که این منجر به فشار خون بالا و تشدید بیماری های قلبی نیز می شود. به همین دلیل ضروری است در صورت ابتلا به فشار خون عصبی حتما به پزشک مراجعه شود.
نکته: مصرف برخی داروهایی که برای کنترل استرس و اضطراب و دیگر مشکلات روحی روانی تجویز می شود مانند سروتونین و نوراپینفرین (SNRI) نیز می توانند منجر به بالا رفتن فشار خون شود.
درمان فشار خون عصبی بالا
شما نمی توانید فشار خون خود را کنترل کنید زیرا فشار خون شما تحت کنترل مغزتان است، تا از عملکرد مناسب بدن شما اطمینان حاصل نماید. نوسان های موقت فشار خون در بدنتان شاید شما را نگران کند اما به دلایل خاصی اتفاق می افتد. بنابراین درمان کلیدی فشار خون عصبی درمان عصبانیت و اضطراب است. اگر شما دچار حملات عصبی، اختلال اضطراب عمومی و یا اختلال وسواسی هستید حتما باید تحت درمان قرار بگیرید.
فعالیت ها و تمرین هاى کاهش استرس مى توانند درمان فشار خون پایین کمک کنند.
پایین آوردن سطح استرس ممکن است به طور مستقیم فشار خون شما را در طول زمان پایین نیاورد ولى به کارگیرى راه کارهایى براى مدیریت استرس، مى تواند به بهبود و ارتقاء سطح سلامت شما کمک کند.
مهارت در به کار گیرى تکنیک هاى مدیریت استرس همچنین باعث مى شود رفتار فرد به سمت رفتارهاى سالم و بهتر تغییر کند؛ به خصوص رفتارهاى سالمى که باعث کاهش فشار خون مى شود.
براى مدیریت استرس گزینه هاى بسیارى وجود دارند. چند نمونه از این موارد در زیر ذکر شده است:
برنامه خود را ساده کنید.
اگر همیشه تحت فشار هستید، چند دقیقه اى وقت بگذارید و برنامه ها و لیست کارى خود را بررسى کنید. به فعالیت هایى دقت کنید که خیلى زمان شما را مى گیرند اما انجام آن ها خیلى هم مهم نیست. برنامه اى بریزید که در آن وقت کمترى براى این فعالیت ها تعریف شده باشید و یا به طور کلى این نوع فعالیت ها را از برنامه خود حذف کنید.
براى تمرکز اعصاب، نفس عمیق بکشید.
به طور عمیق و آرام نفس بکشید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا خود را آرام کنید.
ورزش کنید.
انجام فعالیت هاى فیزیکى، استرس را به طور طبیعى از بین مى برد. فقط مطمئن شوید که قبل از شروع هر نوع فعالیت فیزیکى جدیدی حتما با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر پزشک شما تشخیص داده باشد که شما مبتلا به فشار خون بالا هستید.
یوگا را بیشتر تمرین کنید.
تمرین یوگا باعث قوى شدن بدن و آرامش اعصاب شما مى شود. این گونه تمرینات باعث کاهش فشار خون سیستولیک به میزان ۵ میلى متر جیوه (mm Hg) و یا بیشتر مى شوند.
به قدر کافى بخوابید.
کم خوابى باعث مى شود که مشکلات و مسائل شما خیلى پیچیده تر و بدتر از چیزى که هستند، به نظر برسند.
رفتار خود را تغییر دهید.
در هنگام مقابله با مشکلات، سعى کنید گله و شکایت نکنید و غر نزنید. حق دارید که در شرایط خاص احساس بدى داشته باشید، ولى بهتر است به جاى غر زدن، تمرکز کنید و راه حلى براى مشکلات به وجود آمده پیدا کنید.
هدف از این نوشته این است که ببینیم چه راه کارى براى شما مفید واقع مى شود. راه کارى را انتخاب کنید که بهترین نتیجه را براى شما داشته است. در انجام این راه کار براى ارتقاء سطح سلامت خود پایدار باشید.
مطلب پیشنهادی: معاینه آنلاین فشار خون توسط متخصص فشار خون
دکتر محمد حسین نجفی دکتر متخصص فشار خون در تهران
